1928’de İngiliz bilim adamı Alexander Fleming, insan vücudunun bakteriyel enfeksiyonlara karşı direncini araştırmak için basit bir deney yaptı. Laboratuvar kaplarında bıraktığı bazı stafilokok kültür kolonilerinin Penicillium Notatum küfünün bir türüyle enfekte olduğunu buldu. Fleming, küf lekelerinin çevresinde bakteri bulunmayan bir alan fark etti. Bu, küfün, bilim adamının “penisilin” adını verdiği, bakteri öldürücü bir madde ürettiği sonucuna varmasına olanak sağladı. Bu keşif sayesinde milyonlarca insan hâlâ ciddi bakteriyel enfeksiyonlar nedeniyle tedavi görüyor.
Peki insanlar bundan önce ne yapıyordu?
Bal
Zehri ilaç olarak kullanmanın başarılı bir yolu Alternatif tıpta bitkisel zehirler yaygın olarak kullanılmaktadır, özellikle kanser tanısı alan hastalar arasında popülerdir. Boğazın mı acıyor? Ballı çay iç” … Bugün hala birbirimize böyle tavsiyeler veriyoruz. Ve eğer bugün onları pek rasyonel bir şekilde takip etmiyorsak, o zaman geçmişte bal oldukça popüler bir ilaçtı. Eski Mısırlılar bile tıp literatüründe balın özelliklerini anlatmış ve onu çeşitli rahatsızlıklar için 900’den fazla ilaçta kullanmışlardır. Mısırlı askerler savaşta yaralandığında doktorlar iyileşmelerine ve enfeksiyonu önlemelerine yardımcı olmak için yaralarına bal sürüyorlardı. Bu şimdi garip gelebilir ama modern araştırmacılar balın aslında iyi bir dezenfektan olabileceğini keşfettiler. Yaranın içine girdiğinde patojen bakterilerden yaşam için gerekli olan sıvıyı çeker, bu yüzden çoğalamazlar.
Kan Alma
Balın işe yaramadığı durumlarda eski Mısırlılar, tehlikeli enfeksiyonları olan hastaları tedavi etmek için kan almayı kullanıyorlardı. Bu yöntem, insan vücudunun dört sıvı içerdiğini öne süren tıbbi teoriden kaynaklanmaktadır: kan, tükürük, siyah ve sarı safra. Bir insanın sağlıklı olabilmesi için bu dört sıvının dengeli olması gerektiğine ve enfeksiyonların o zamanlar bilinmeyen mikroplardan değil, kan fazlalığından kaynaklandığına inanılırdı. Sinek larvaları Napolyon Savaşları sırasında cerrahlar ilginç bir olguyu fark ettiler: Yaraları sıradan yeşil sineğin larvaları olan askerler daha iyi iyileşiyor gibi görünüyordu. Bu fikir ne kadar iğrenç görünse de, daha sonra doktorlar bu sineğin larvalarını kasıtlı olarak hastalarının yaralarına aktarmaya başladılar. Antibiyotiklerin keşfinden hemen sonra bu uygulamadan vazgeçildi.
Cıva
Antik çağlardan beri, metalin parlak gümüş rengi ve oda sıcaklığında sıvı halde olması nedeniyle insanlar cıvaya ilgi duymuşlardır . Eski Çinliler, kırmızı cıva sülfürün yaşam beklentisini artırma ve canlılık verme yeteneğine sahip olduğuna inanıyordu ve ortaçağ Arapları, bunu cilt hastalıklarını tedavi etmek için merhemlerde kullanıyordu. Ayrıca 15. yüzyılda Avrupa’da yaşanan frengi salgını sırasında cıva, bu korkunç hastalığın nedeni olan spiroket bakterilerini öldürdüğü için gerçek bir kurtuluş haline geldi. Tedavi sırasında hastaların derilerine cıva uygulandı, enjekte edildi, cıva topakları yutuldu ya da buharlarıyla yıkanıldı. Ancak bu tür yöntemler ne yazık ki yarardan çok zarar getiriyor. Çünkü cıva böbreklere zarar veren, beyin hasarına neden olan ve ölüme yol açabilen güçlü bir toksindir
Gümüş
Binlerce yıl boyunca gümüş bir temizlik maddesi olarak kabul edildi. 16. yüzyılda İsviçreli hekim Paracelsus bunu yaralara uygulamaya ve hastalara ağızdan vermeye başladı. Diğer doktorlar da onun örneğini takip etti. 1880 yılında Alman kadın doğum uzmanı Carl Sigmund Franz Krede, yeni doğan bebekleri gonokokal konjonktivitten korumak için gümüş solüsyon içeren göz damlalarıyla tedavi etmeye başladı. Modern araştırmalar, gümüş iyonlarının, mikropların zarlarında delikler açarak ve DNA gibi temel hücresel bileşenlere bağlanarak mikroplara saldırdığını gösteriyor. Bir deneyde gümüş, numunedeki mikropların %99,99’undan fazlasını öldürdü. Gümüş genel olarak güvenli olsa da yüksek dozda kullanıldığında mide rahatsızlığına, nöbetlere ve hatta ölüme neden olabilir.
Kinin kabuğu
Bitkiler yüzyıllardır hastalıklarla savaşmak için kullanılmıştır. Bu bitkilerden biri de Güney Amerika’da yetişen kinin ağacının kabuğuydu. 17. yüzyılın başlarında, Cizvit misyonerleri, kabuğun nasıl kurutulup toz haline getirilebileceğini ve daha sonra ateşli insanları tedavi etmek için bir içecek yapmak üzere suyla karıştırılabileceğini anlattılar. Misyonerler muhtemelen bu tedaviyi yerlilerden öğrenmişlerdi. Bu ilaç sadece bir halk ilacı değildi. Kinin ağacının kabuğu, 20. yüzyılın başına kadar sıtmanın tek etkili tedavisi olan kinin ilacının kaynağı oldu. Kinin, sıtma parazitlerinin büyümesini ve çoğalmasını engelleyen bir alkaloiddir.
Sarımsak
Antik Çin’de sarımsak, MÖ 2700 gibi erken bir tarihte en popüler ilaçlardan biriydi . ve doktorlar bunu depresyon tedavisinde kullandılar. Hindistan’da öksürük, cilt hastalıkları, romatizma ve hatta hemoroit tedavisi için reçete edildi. Ortaçağ Avrupalıları sarımsağı bal ile çay ve tentürlerde karıştırıp ateşe neden olan bulaşıcı hastalıklarla savaşmak için kullandılar. Marsilya sakinleri, 18. yüzyılda hıyarcıklı veba salgını sırasında sarımsakla tedavi edildi. 20. yüzyılın başlarında doktorlar, grip salgınları sırasında önleyici tedbir olarak insanlara sarımsak veriyordu. Sarımsağın gücüne olan inanç o kadar güçlüydü ki, 1917 ve 1918 yıllarında ABD’de yaşanan grip salgınları sırasında bazı insanlar evlerinden çıkarken boyunlarına sarımsaklı kolyeler takmışlardı. Ve İkinci Dünya Savaşı sırasında Sovyet ordusu antibiyotik yerine bunu kullandı. Sarımsağa “Rus penisilini” denmesinin nedeni budur.
